چک و نکات مهمی که باید در مورد دسته چک بدانیم

طبق ماده ۳۱۰ قانون تجارت : « چک نوشته ای است که به موجب آن صادر کننده وجوهی را که نزد محال علیه دارد کلاً یا بعضاً مسترد و یا به دیگری واگذار می نماید». چک یکی از مهم ترین ابزار برای پرداخت و یا دریافت وجه از فردی به فردی دیگر استفاده می شود و می توان آن را جانشین پول نقد به شمار آورد.

البته استفاده از چک هم مزایا و هم معایبی دارد که در صورت آگاهی از قوانین آن ها می توان از خطرهای ناشی از چک بی محل و یا چک برگشتی جلوگیری کرد. این ناآگاهی ها دلیل سوء استفاده برخی افراد شده و باعث شده به زندان بیافتند.

انواع چک هایی که بانک ها در اختیار مردم می گذارند عبارتند از:

چک عادی :

چکی است که طبق ماده 310 قانون تجارت ایران توسط صاحب حساب جاری صادر شده و به افراد طلبکار داده می شود. کسی که چک به ناماو صادر می شود می تواند با مراجعه بانک توسط کارت شناسایی مبلغ خود را دریافت کند. این نوع چک از نظر اعتبار بستگی به صاحب حساب دارد که چه اندازه قابل اعتماد و اطمینان است، چون در صورتی که فرد، قابل اطمینان نباشد ممکن است حساب بانکی اش خالی باشد و فرد طلبکار را با مشکلاتی عدیده ای رو به رو کندو دستیابی فرد به وجه خود دشوار باشد. یعنی برای وصول آن هیچ گونه تضمینی وجود ندارد.

چک تضمین شده :

همان چکی است که بانک آن را صادر می کند و بانک پرداخت وجه را کاملا تضمین می کند، بنابراین برخلاف چک عادی قابل اعتماد و اطمینان هستند و با مراجعه به بانک های صادرکننده در سراسر کشور می توان آن را وصول کرد و حق و حقوق دارنده چک به طور کامل پرداخت خواهد شد. این نوع چک نیازی به داشتن دسته چک ندارد و فرد صاحب حساب در وجه حامل یا درخواست کننده صادر می شود.

چک مسافرتی :

چک مسافرتی یا تراول چک نوع دیگری از چک است که یک بانک به عهده خود صادر می‌کند و وجه آن از همهٔ شعب همان بانک قابل دریافت و وصول است که مبلغ آن به صورت عدد صحیح رو آن نوشته می شود. افرادی معمولا برای جلوگیری از سرقت و دزدی و حمل و نقل پول نقد در هنگام سفر از این نوع چک استفاده می کنند.

 چک بین بانکی رمزدار :

این نوع چک برای انتقال پول از بانکی به بانک دیگر استفاده می شود و فرد صاحب حساب می تواند بدون داشتن دسته چک، آن را در وجه فرد گیرنده و نه در وجه حامل، صادر کند. در چک باید کد شعبه و شماره حسابی که فرد گیرنده در آن حساب دارد نیز درج شود.

صدور چک بی محل در قانون و از نظر اسلامی جرم محسوب می شود و در صورتیکه چک در هنگام وصول غیرقابل پرداخت باشد یا پس از تاریخ صدور چک مبلغ آن را برداشت کند یا مواجه با کسر مبلغ گردد یا اصولاً حساب صادر کننده مسدود شده باشد و یا امضاء فرد مغایرت داشته باشد و یا خط خوردگی یا قلم خوردگی داشته باشد، کسی که چک در دست اوست و محق دریافت مبلغ چک می باشد می تواند پس از مراجعه به بانک و دریافت گواهینامه عدم پرداخت از بانک و کد رهگیری با در دست داشتن مدارک لازم مثل گواهینامه عدم پرداخت و اصل چک و مدرک شناسایی به دادسرای محل مراجعه و با طرح شکایت کیفری خواستار مجازات صادر کننده چک بی محل یا دارای کسر اعتبار موجودی گردد .

برای مشاوره حقوقی و دریافت راهنمایی برای چک می توانید با ما در تماس باشید.

چه نکاتی را باید هنگام صدور چک و استفاده از دسته چک رعایت کنیم؟

• هنگام نوشتن مبلغ هم به تومان و هم به ریال مبلغ را بنویسید. به عنوان مثال: پنجاه میلیون ریال معادل پنج میلیون تومان.
• از امضاء کردن چک بدون مبلغ و تاریخ خودداری کنید. اول تاریخ و مبلغ را بنویسید سپس امضاء کنید.
• چنانچه چک بدون خط خوردگی باشد در بالای آن بنویسید « x بدون خط خوردگی x » و آن را امضاء کنید. در صورتی که خط خوردگی داشت حتی کم پشت برگه چک بنویسید فلان تاریخ یا فلان مبلغ صحیح و از اینجانب می باشد و امضاء کنید.
• سعی کنید تمام اطلاعات را با قلم و خودکار خود بنویسید و از اعتماد به هر کسی حتی نزدیک ترین افراد خودداری کنید.
• بهتر است نام گیرنده به صورت کامل نوشته شود و از نوشتن در وجه حامل خودداری کنید.
• در کادر مستطیل برای نوشتن مبلغ به عدد با کمترین فاصله از ریال آن را بنویسید و آن را تا انتهای کادر خط بکشید. برای جلوگیری از سوء استفاده نیز روی آن چسب نواری بزنید.
• سعی کنید در چک از امضاء ساده که به راحتی قابل جعل باشد خودداری کنید و نام و نام خانوادگی و همچنین تاریخ را با دستخط خود ذکر کنید.
• اگر چک را بابت قراردادی به فرد دیگری می دهید حتما شماره چک و مبلغ و تاریخ آن را در قرارداد بنویسید. برای اطمینان خاطر در برگه چک نیز پس از اسم طرف بنویسید بابت فلان کار چک را داده اید. به عنوان مثال: فلان فلانی بابت خرید خانه.
• همیشه ته چک را در دسته چک پر کنید تا بدانید که چک را به چه دلیل کشیده اید.
• برای جلوگیری از سرقت دسته چک را در جای امن قرار دهید. اگر چک به هر دلیل به سرقت رفت یا از شما کلاهبرداری شد در اسرع وقت به بانک اطلاع دهید و طبق ماده 14 به دادسرا  ظرف مدت یک هفته مراجعه کرده و ضمن شکایت دستور قضایی را به بانک تجویل دهید. در صورت عدم اقدام بانک مسئولیتی در قبال این سرقت ندارد و فرد دیگر با در دست داشتن چک می تواند مبلغ خود را وصول کند.
• حتما یک روز قبل حساب خود را به اندازه مبلغ پر کنید تا از برگشت خوردن چک جلوگیری کنید تا باعث بدحسابی شما نشود چون علاوه بر دادن مبلغ دادگاه شما را به جزای نقدی یا حبس محکوم خواهد کرد.

اگر موارد فوق را رعایت کنید از بسیاری از خطرات و آسیب های نقدی و یا جزایی جلوگیری خواهید کرد.

موسسه حقوقی کردار نیک توسط وکلای مجرب و پایه یک دادگستری همراه شماست. برای دریافت راهنمایی در زمینه چک و مسائل حقوقی با ما در تماس باشید.