ماده مخدر

در فرهنگ معین مواد مخدر این گونه تعریف شده است : داروهایی که استعمال آن ها سبب بی حسی و بی حالی و تخدیر عمومی یا موضعی می گردد

مواد مخدر انواع متفاوتی دارد که از ساقه ، گل ، برگ و ریشه گیاهان و یا از طریق شیمیایی و صنعتی تهیه می گردد

در حال حاضر بر مبنای کنوانسیون 1961 – 116 نوع ماده مخدر تحت کنترل قرار دارد این مواد شامل تریاک و مشتقاتش

( مرفین ، کدوئین ، هروئین ) مواد مخدر مصنوعی همچون ( متادون و پتیدین و همچنین حشیش و کوکائین ) می شود

انواع مواد مخدر :

تریاک یا اپیوم یکی از قدیمی ترین انواع موادمخدر است که بشر از 7 هزار سال قبل متوجه خواصی در آن شد این مواد که از گرده خشخاش به دست می آید و به وسیله وافور یا به صورت خوراکی مصرف می شود

تریاک انواع متفاوتی دارد که مهم ترین آن ها عبارت اند از :

الف) مرفین

ب) هروئین

حشیش از سرشاخه های گلدار و یا به میوه نشسته شاهدانه تهیه می شود گیاه شاهدانه هندی دارای بوی نمدی است و برحسب استفاده از قسمت های مختلف آن مانند ساقه ، دانه و سرشاخه گلدار شانک و شارا در الجزایر و مراکش کیف و در اروپا کراک نامیده می شود این ماده در چپق یا پیپ های مخصوص و یا به شکل سیگار مصرف می شود

کوکائین : از برگ کوکا تهیه می شود ، ابتدا به عنوان داروی مسکن به کار می رفت بعدها معتادین با جویدن برگ ف استنشاق از راه بینی و یا تزریق زیر جلدی آن را به مصرف می رساندند

پیشینه تاریخی مواد مخدر:

بشر از 7 هزار سال از وجود یک ماده مخدر قوی در خشخاش آگاه بوده است و در لوحه های گلی متعلق به 5 هزار سال قبل از میلاد که از سومریان باقی مانده است از تریاک نام برده شده است

در ایران باستان در کتاب اوستا از گیاه کانابیز « شاهدانه » به عنوان یک ماده ی بی حس کننده نام برده شده است اما با وجود اشنایی ایرانیان با این ماده آن ها به موادمخدر معتاد نبودند

در چند قرن اخیر انگلیسی ها نقش مهمی در ترویج استعمال تریاک در کشورهای مختلف جهان داشته اند از قرن شانزدهم به بعد با توسعه بازرگانی سایر نواحی آسیا از ژاپن تا ترکیه به انواع موادمخدر آلوده شدند

در زمان حکومت سلسله پهلوی در سال 1377 شمسی مردم برای اولین بار با ماده بسیار خطرناک هروئین آشنا شدند و این ماده به دلیل آن که اثر بسیار قوی تری از تریاک دارد رواج پیدا کرد

مارزه با مواد مخدر

در زمینه مبارزه با این ماده خانمانسوز در تاریخ ایران ، نخستین بار در سال 929 هجری قمری شاه طهماسب اول به مبارزه با اعتیاد تریاک اقدام و مقدار زیادی از تریاک های سلطنتی را از بین برد بعد از او شاه عباس نیز مبارزه با اعتیاد را ادامه داد و مردم را از مضرات تریاک آگاه کرد و معتادینی را که ترک اعتیاد نمی کردند به مجازات رسانید اما مبارزه مذکور در پیشگیری اعتیاد چندان ثمربخش نبود در زمان سلطنت قاجار کشیدن تریاک یکی از وسایل تجملی دربار بود و خرید و فروش تریاک در انحصار دولت و یکی از منابع کشور محسوب می گشت .

اما اولین قانونی که در ارتباط با موادمخدر مورد تصویب قرار گرفت قانون تحدید تریاک مصوب 22/12/1289 می باشد به موجب این قانون باری مصرف داخلی مالیات وضع گردید و تدابیری در نظر گرفته شد که استعمال تریاک جز به عنوان دارو بعد از هفت سال از تاریخ تصویب قانون به کلی ممنوع گردد

بعد از این تاریخ قوانین و آیین نامه های مختلفی در زمینه موادمخدرر به تصویب رسید اما نتیجه مهمی از آن ها به دست نیامد . تا اینکه در سال 1334 تحت فشار سازمان بهداشت جهانی کشت خشخاش و استعمال تریاک ممنوع اعلام گردید . در این سال یک قانون 5 ماده ای به نام « قانون منع کشت خشخاش و استعمال تریاک » مورد تصویب قرار گرفت که مندرجات آن دلالت تصمیم قاطع دولت در مبارزه با تریاک می نمود

پس از تصویب ماده 275 قانون مجازات عمومی 1304 شمسی که به اعمال خاصی در رابطه با موادمخدر جنبه جزایی داده  رسیدگی به این جرائم با توجه به میزان مجازات آن در تشکیلات قضایی آن زمان یعنی محاکم جنایی ، جنحه و خلاف انجام می گرفت به طور کلی در نگاهی به قوانین مصوب طی این زمان ( 1304 تا 1348 ) مشاهده می شود که مجازات ها در قانون لاحق نسبت به قانون سابق شدت پیدا کرده است حتی از شدیدترین مجازات ها.