خیانت در امانت

امانت داری در فرهنگ های مختلف و به خصوص در دین مبین اسلام مکرراً توصیه شده و یکی از رفتارهای پسندیده ای است که نهایتاً به جامعه سالم و نظم اجتماعی ختم می شود. خیانت در امانت، یکی از آن مسائل حقوقی و کیفری است که بسیار شاهد آن بوده ایم و هر لحظه ممکن است خودمان نیز درگیر چنین قضایایی شویم. این مسئله پیچیدگی های خود را دارد و برای اثبات آن باید با قوانین آشنایی کامل داشته و ادله کافی برای اثبات جرم به دادگاه ارائه دهیم تا بتوانیم ضرری که به ما وارد آمده را به نحو مطلوبی جبران کنیم. مشاوره با یک وکیل کیفری مجرب و استفاده از خدمات وکالت او می تواند مسیر را برای ما هموار کرده و ما را از راه درست و در کوتاه ترین زمان به منظورمان برساند.

جرم خیانت در امانت چیست و چه حکمی دارد؟

خیانت در امانت در واقع همان نقض پیمان و رعایت نکردن اصل امانتداری است و طبق تعریفی که در کتاب جرایم علیه اموال و مالکیت آورده شده است، در واقع به «استعمال، تصاحب، تلف یا مفقود نمودن توأم با سوء نیت مالی که از طرف مالک یا متصرف قانونی به کسی سپرده شده و بنا بر استرداد یا به مصرف معین رسانیدن آن بوده است» گفته می شود.

خیانت در امانت یکی از مهمترین جرایم محسوب شده و طبق ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی در بخش تعزیرات مصوب در سال ۱۳۷۵ مجازات آن به طور کلی ۶ ماه تا سه سال حبس است. همچون جرایم تعزیریِ دیگر شامل مجازات تکمیلی و تبعی نیز می شود.

نکته مهمی که در این رابطه باید ذکر کرد این است، مالی که دزدی باشد و به امانت دست کسی سپرده شود و بعد فرد امین آن را به صاحب اصلی اش یا حتی به دولت بازگرداند، شامل این جرم نمی شود.

اگر کسی مالی را خودش بدست آورده باشد یا فوت کند و بعد از مرگش وراث به استعمال، تصاحب، تلف یا مفقود کردن مال بپردازند، این جرم نیز خیانت در امانت محسوب نمی شود.

مجازات خیانت در امانت:

خیانت در امانت به طور کلی طبق ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی، مجازات هایی معادل ۶ ماه تا سه سال حبس دارد. اما باید بدانیم که این جرم انواع متفاوتی دارد و هر نوع از آن مجازات مخصوص به خود را دارد. برای مثال دو مورد خاص خیانت در امانت شامل:

• سوء استفاده از سفید مهر یا سفید امضاء است که مجازاتی معادل یک تا سه سال حبس برایش در نظر گرفته شده است;
• سوء استفاده از ضعف نفس شخص به روش های مختلف مثلاً سوء استفاده از افراد غیر رشید. مجازات این جرم علاوه بر جبران ضرر و خسارت توسط شخص، پرداخت نقدی یک میلیون ریال تا ده میلیون ریال جزای نقدی و همینطور شش ماه تا دو سال حبس است.

البته این موارد خاص به اینجا ختم نمی شوند و نمونه های دیگری نیز دارند، مثلاً خیانت خادمین دولت در امور دولتی و اسناد یا اموال عمومی، خیانت در امانت در بحث تجارت، خیانت در بحث ثبت املاک و مستغلات و همینطور خیانت در امانت در رابطه با انحصار وراثت. هر کدام از این موارد شامل مجازات مخصوص به خود است و باید ادله کافی جهت اثبات جرم برای آنها به دادگاه ارائه شود.

خیانت در امانت در مباحث کیفری، مورد مهمی به حساب می آید و قوانین مربوط به خود را دارد. هر عملی که شباهت هایی به این مورد داشته باشد، لزوماً خیانت در امانت محسوب نمی شود و تشخیص آن به عهده دادگاه است. البته اگر امور شما توسط وکیل کیفری مجربی انجام شود او به سادگی تفاوت آنها را متوجه شده و به راحتی بین خیانت در امانت، دزدی و کلاهبرداری تمایز قائل می شود.

اگر شخصی خود برای چنین پرونده هایی اقدام کند، باید این ریسک را نیز بپذیرد که هر قدم اشتباهی از طرف او ممکن است زمان پرونده را طولانی تر کرده و یا نهایتاً منجر به این شود که شخص به حق و حقوق خود نرسد. سپردن این قبیل پرونده ها به دست وکیل معتبر و یا حتی مشاوره گرفتن از او، یکی از منطقی ترین تصمیمات در این رابطه است.

خیانت در امانت در قانون جدید چگونه است؟

برای اینکه مجازات خیانت در امانت در قانون جدید را بدانیم، باید به یکی از مواد مهم بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی سال ۹۲، یعنی به ماده ۶۷۴ مراجعه کنیم که می گوید: «هر گاه اموال منقول یا غیر منقول یا نوشته‌هایی از قبیل سفته و چک و قبض و نظایر آن به عنوان اجاره یا امانت یا رهن یا برای وکالت یا هر کار با اجرت یا بی‌اجرت، به کسی داده شده و بنا بر این بوده است که اشیاء مذکور، مسترد شود یا به مصرف معینی برسد و شخصی که آن اشیاء نزد او بوده آنها را به ضرر مالکین یا متصرفین آنها استعمال یا تصاحب یا تلف یا مفقود نماید به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.»  مجازات تعزیری در واقع نوعی از مجازات است که قانون گذار مجاز است با دید و نظر خود، نوع و میزان آن را مشخص کند، زیرا در شرع در این رابطه چیزی تعیین نشده است. در واقع قاضی اختیار دارد که در صورت وجود شواهد لازم مجازات شخص را تعلیق کرده و یا تخفیف دهد.

مدارک لازم جهت شکایت خیانت در امانت چیست؟

شرط لازم جهت استرداد مال این است که آن مال از طرف مالک به شخص امین سپرده شده باشد یا قرار بر مصرف به میزان معینی بوده باشد. برای طرح دعوی و شکایت خیانت در امانت وجود مدارکی الزامی است، از جمله:

• تهیه و تنظیم اظهارنامه، شکواییه خیانت در امانت و مراجعه به دادسرا جهت طرح دعوی;
• رسید امانی مالی که متعلق به فرد است و خواهان مطالبه آن از فرد امین است. در واقع هر سندی که نشان دهنده سپردن مال به متهم باشد، مثل وکالت، اوراق قیومت و ولایت، عقود عاریه و سایر موارد;
• وجود شهود برای اثبات جرم خیانت در امانت;
• سایر مدارک لازم که مراجع مربوطه جهت اثبات حقانیت جرم از فرد مطالبه می کنند.

مجازات عدم اثبات خیانت در امانت چیست؟

اگر شخص شاکی موفق نشود جرم خیانت در امانت فردی که او را متهم کرده است را در دادگاه اثبات کند، در این صورت مشتکی عنه که اتهام اشتباه به او وارد شده، می تواند برای آبروی از دست رفته و حیثیت خدشه دار شده اش، اعاده حیثیت کند. در این صورت پرونده کیفری در این راستا با عنوان اعاده حیثیت به جریان خواهد افتاد و دادگاه آن را مورد بررسی قرار خواهد داد. در واقع مشتکی عنهِ سابق خواهان آن می شود که شاکیِ سابق آبروی از دست رفته او را بازگرداند. آبروی افراد در جامعه از جایگاه بالایی برخوردار است.

در واقع جرم شاکی سابق، در این مورد افترا محسوب می شود و برای دادگاه محرز شده که هدف شاکی، داشتن سوء نیت و رساندن ضرر معنوی به آن فرد بوده است.

طبق ماده ۶۹۷ کتاب پنجم تعزیرات مصوب ۱۳۷۵، مجازات این جرم یک ماه تا یک سال حبس و ۷۴ ضربه شلاق یا انتخاب یکی از این موارد متناسب با شرایط فرد است.

البته در قانون جدید، این مجازات تبدیل به جزای نقدی درجه شش شده است. در واقع زندان و شلاق از این حکم حذف شده است و فقط مجازات نقدی که مبلغ آن معادل بیست میلیون ریال تا هشتاد میلیون ریال وجه نقد است، در نظر گرفته می شود.

نمونه شکواییه خیانت در امانت

شاکی: خانم/ آقای … کد ملی … آدرس…

مشتکی عنه: خانم/ آقای … کد ملی … آدرس …

محل وقوع جرم: تهران …

موضوع جرم: خیانت در امانت

تاریخ وقوع جرم …

ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب

با سلام و عرض ادب،

احتراماً به استحضار می رسانم، اینجانب در تاریخ … خودرو ۲۰۶ خود را به شماره پلاک …به عنوان امانت به مدت یک هفته به آقای … سپردم. بعد از این تاریخ متوجه شدم، ایشان تصادفی با ماشین کرده اند و خسارت زیادی به ماشین وارد آمده و همچنین بخشی از لوازم داخلی خودرو را بدون اطلاع بنده به فروش رسانده است. حال که مطالبه استرداد خودرو را دارم، ایشان سرباز زده و حتی پاسخ تلفن های اینجانب را نیز نمی دهد. بنده اظهارنامه ای را هم تنظیم کرده و رسماً از ایشان درخواست استرداد مال را داشتم، اما ایشان باز از استرداد خودرو ممانعت کردند. طبق مدارکی معتبری که در اختیار بنده است و شاهدانی که دارم، آقای … مرتکب جرم خیانت در امانت شده است. لذا طبق ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی از محضر دادگاه تقاضای رسیدگی و صدور دستور در این رابطه را دارم تا تعقیب کیفری صورت گرفته و ضررهای اینجانب جبران گردد.

ارکان جرم خیانت در امانت چیست؟

خیانت در امانت ارکان و عناصر مختلفی دارد که در صورت مشاهده هر کدام از آنها می توانید نسبت به مراحل قانونی کار و طرح شکواییه اقدام کنید. این ارکان شامل موارد زیر می شوند:

• استعمال: فرد امین مال را استفاده کند;
• تصاحب: فرد امین مالِ امانی را به مالکیت خود در آورد و یا اقدام به فروش و واگذاری آن نماید و مال را به صاحب اصلی اش بازنگرداند;
• اتلاف: هر گونه اقدامی که از طرف فرد امین در جهت نابودی و تلف کردن مالِ امانی صورت گیرد. حال نابودی کل مال امانی باشد یا تنها بخشی از آن;
• مفقود کردن: امین کاری کند که مال بدون آن که تلف شود از دسترس مالک اصلی خارج شده و مفقود گردد.

روش اثبات خیانت در امانت چگونه است؟

خیانت در امانت یک جرم آنی است و هنگامی که یکی از ارکان جرم شامل استعمال، تصاحب، تلف یا مفقود شدن روی مال انجام شود، فرد مالک می تواند اقدام قانونی کند و نیاز به استمرار فعل نیست. برای این منظور باید شرط استرداد که همان سپرده شدن و یا استفاده برای مصرف معین بوده است، حاکم باشد و مال از لحاظ قانونی مشکلی نداشته باشد. یعنی مثلاً دزدی نباشد. مورد بعدی که باید برای دادگاه محرز گردد، عنصر روانی جرم است که شامل دو مورد، یعنی سوء نیت عام و سوء نیت خاص می شود. سوء نیت عام همان نیت عمدی فرد امین در استعمال، تلف، تصاحب یا مفقود کردن مال است و سوء نیت خاص نیز همان قصد ضرر رساندن عمدی فرد امین به مالک یا صاحب قانونی مال است.

در مرحله نخست، لازم است فرد شاکی اظهارنامه ای را تنظیم کرده و رسماً از فرد امین طلب استرداد مال کند. اگر فرد امین از این درخواست سرباز زند، برای مراجع قانونی حجتی است مبنی بر اینکه وی به جرم خیانت در امانت مبادرت ورزیده است و این مورد نیاز به پیگیری های بیشتر دارد.

بعد از آن، فرد شاکی می تواند شکواییه تنظیم کرده و در آن موردِ خود را به تفصیل بیان کند. نام و مشخصات خود و فردی که از او شکایت دارد، تاریخی که مال را به فرد سپرده، قراری که بین خود گذاشته بودند و دیگر جزئیات را بیان کند. همچنین ادله اثبات دعوا از جمله سند امانی و اسناد و مدارک مرتبط نیز باید به شکواییه پیوست شود و حضور شهود هم برای این مسئله ضروری است. بعد از آن کار وارد پروسه قانونی خود می شود و از طرف دادگاه رسیدگی می شود. فرد می تواند در کل این مراحل از یک وکیل کیفری مجرب استفاده کند تا هم در زمان و هم در هزینه های مازاد صرفه جویی کرده و هم در کمترین زمان ممکن به نتیجه مطلوب رسیده و ضررهای خود را جبران کند.

کلام آخر

موسسه حقوقی “کردار نیک یسنا”، یکی از معتبرترین موسسات حقوقی کشور است که خدمات برتر و نوینی را در زمینه امور حقوقی و کیفری به افراد ارائه می دهد. در زمینه دعاوی کیفریِ خیانت در امانت می توانید با کارشناسان حقوقی این موسسه ارتباط برقرار کرده و سوالات حقوقی خود را مطرح کنید تا به طور دقیق شما را راهنمایی کنند و اگر لازم بود بهترین وکلای کیفری تهران و ایران را به شما معرفی کنند تا از خدمات مشاوره و وکالت آنها بهره مند شوید. پرونده های جرایم خیانت در امانت از جمله پرونده های سخت و پیچیده محسوب میشوند که اگر با ناآگاهی برای حل آنها اقدام کنید، ممکن است زمان زیادی را بیهوده در این مسیر هدر داده و متحمل ضررهای مادی و معنوی زیادی شوید و نتوانید حق و حقوق خود را آنطور که شایسته است، احقاق کنید. وکلای پایه یک دادگستری موسسه حقوقی “کردار نیک یسنا”، از مجرب ترین و بهترین وکلای ایران هستند که شما را از صفر تا صد کار یاری کرده و در کل فرآیند همراه شما خواهند بود تا از پرونده خود نتیجه مطلوبی حاصل کنید. پس وقت را تلف نکنید و قبل از بروز مشکل از وقوع آن پیشگیری کنید.