حقوق حیوانات
رویکرد اخلاقی انسان ها درباره جانوران مربوط به گذشته های بسیار دور است، نخستین قدم ها برای رعایت اصل اخلاق در مورد حیوانات به یونان باستان برمیگردد
سه دسته دیدگاه درباره اینکه انسان چه رویکردی با حیوانات داشته باشد در نظر گرفته شده است :
1- دیدگاه عدم التزام
2- دیدگاه التزام نامستقیم
3- دیدگاه التزام مستقیم
کسانی که به دیدگاه عدم التزام اعتقاد دارند باورشان این است که حیوانات هیچ حقوقی ندارند و انسان ها می توانند هر رفتاری که دوست داشته باشند با آن ها انجام دهند افلاطون نیز جز اشخاصی بود که طرفدار این دیدگاه بود و حیوانات را هیولاهای بی قانون می خواند.
دیدگاه التزام نامستقیم :
حقوق حیوانات را محترم میداند اما نه به خاطر خود حیوانات بلکه به خاطر انسان ها . طرفداران این دیدگاه اعتقاد دارند که حیوانات حقوقی مربوط به خود ندارند اما انسان ها حق ندارند با آن ها بدرفتاری کنند به این دلیل که رفتار بد انسان ها با حیوانات باعث میشود انسان ها با یکدیگر نیز بدرفتاری کنند آن ها می گویند اگر یک نوجوان شاهد رفتار خشونت بار والدینش با حیوانات باشد دیگر روحیه انسان دوستی در او شکل نمی گیرد و به همین دلیل عقیده دارند که نه تنها با حیوانات اهلی بلکه با حیوانات وحشی هم انسان ها حق رفتار خشونت آمیز را ندارند . این دیدگاه به دلیل رویکرد انسان گرایانه ای که در پیش گرفته بود مورد انتقاد برخی از بزرگان قرار گرفت و دیدگاه التزام مستقیم جای آن را گرفت
در دیدگاه التزام مستقیم اعتقاد بر این است که حیوانات به دلیل اینکه وجودی زنده هستند برای خود حق و حقوقی دارند و نباید به آزار و اذیت آن ها اقدام کرد طرفداران این دیدگاه می گویند انسان ها و حیوانات مکمل یکدیگر هستند و انسان ها برای زنده ماندن و ادامه به حیات خود همیشه از حیوانات استفاده کرده اند لکن باید این را دانست که رعایت حقوق حیوانات هم جز وظایف انسانی محسوب می شود .
حقوق حیوانات در اسلام
در کتاب های آسمانی سوره هایی مثل نحل ، عنکبوت ، بقره و ... وجود دارد که این ها همگی نشان از ارزش داشتن حیوانات در جایگاه اسلامی دارد . در این مورد روایات زیادی هم وجود دارد به طور مثال ابن اخوه در کتاب معالم القر بیهفی احکام الحسبه گفته است : ساعت کار حیوان در آسیاب ها نباید بیش از یک ساعت خاصی باشد ، حمل بار روی حیوانات نباید بیش از اندازه باشد ، چاقو هنگام ذبح نباید کند باشد که حیوان زجر بکشد . درست است که در اسلام قانون خاصی برای حقوق حیوانات ذکر نشده است اما با کمی بررسی در احادیث و روایات درمیابیم که حیوانات هم دارای حقوقی هستند که هیچ انسانی حق زائل کردن آن را ندارد.
مجاززات حیوان آزاری در قانون
مطابق با ماده 679 قانون مجازات اسلامی هر کس به عمد و بدون ضرورت حیوان حلال گوشت متعلق به دیگری یا حیوانی که شکار آن ها توسط دولت ممنوع اعلام شده است را بکشد یا مسموم یا تلف یا ناقص کند به حبس از نود و یک روز تا شش ماه یا جزای نقدی از یک میلیون و پانصد هزار ریال تا سه میلیون ریال محکوم خواهد شد .
همچنین مطابق ماده 680 قانون مجازات اسلامی هرکس برخلاف مقررات و بدون مجوز قانونی اقدام به شکار یا صید حیوانات و جانوران وحشی حفاظت شده کند به حبس از 2 تا 10 سال محکوم خواهد شد .