حضانت فرزند (ان) بعد از طلاق بر عهده چه کسی است؟

در ابتدا باید به این موضوع توجه کرد که معنای حضانت با ولایت و یا قیم بودن متفاوت است. اکثر افراد فکر می کنند در صورتی که پدر فوت شود حضانت طفل با پدربزرگ و یا عموها است که باید گفت این برداشت کاملا غلط است.
حضانت به معنای نگهداری و سرپرستی، تعلیم و تربیت، مراقبت جسمی و روحی از فرزند است که این حق فقط برعهده والدین است.

وضعیت حضانت بعد از طلاق والدین:

در صورتی که بعد از طلاق و جدایی والدین فرزندان به سن بلوغ نرسیده باشند سن بلوغ نه سال تمام برای دختران و پانزده سال برای پسران است، وضعیت سرپرستی آن ها براساس ضوابط قانونی است.
حضانت فرزندان تا هفت سالگی برعهده مادر است و بعد از آن به پدر سپرده می شود. این اصل مطلق نیست و استثنائاتی هم دارد مثل عدم صلاحیت یکی از والدین در صورتی که مادر صلاحیت نداشته باشد. حضانت فرزند از همان ابتدای کودکی به پدر سپرده می شود و یا برعکس در صورت عدم صلاحیت پدر حضانت فرزند بعد از سن هفت سالگی هم با مادر می ماند. زمانی که دختر نه ساله و پسر پانزده ساله باشد می توانند خودشان انتخاب کنند که با کدام یک از والدین زندگی کنند.

عدم توافق طرفین برای حضانت طفل :

گاهی ممکن است بین والدین مبنی بر سرپرستی و حضانت فرزند اختلاف نظر به وجود بیاید. در چنین شرایطی دادگاه تصمیم درست را اتخاذ میکند و در صورتی که توافق والدین برخلاف مصلحت فرزند باشد، دادگاه حکمی را که به صلاح فرزند است صادر می کند. هر یک از پدر و مادرانی که حضانت به آن ها سپرده شده است حق ندارند از پذیرش حضانت سر باز زنند.

شرط حضانت در عقدنامه :

شروطی در عقدنامه وجود دارد که هر یک از والدین بخواهند می توانند با توافق یکدیگر در ابتدای ازدواج حق حضانت را بر عهده شخص مقابل بگذارد.
در چنین شرایطی اگر شرط شده باشد که حضانت بر عهده زوجه است زوج نمی تواند در هنگام طلاق و جدایی با حق حضانت همسر مخالفت کند مگر اینکه شرایطی وجود داشته باشد و زوج بتواند عدم صلاحیت زوجه را اثبات کند.

ملاقات والدین با کودک :

هر یک از والدین که حضانت کودک با او نیست حق دارد در هفته ساعتی را با کودک خود ملاقات داشته باشد. این وقت ملاقات می تواند با توافق طرفین مشخص شود و یا اگر دو طرف نتوانند به توافق برسند، این زمان توسط دادگاه انتخاب می شود. والدی که حضانت برعهده اوست تحت هیچ شرایطی نمی تواند مانع دیدار کودک با والدی که حضانت ندارد شود.

شرایط لازم برای حضانت از فرزند :

۱_ عقل : شخصی که حضانت طفل با او است باید از نظر عقلی سالم باشد.
۲_توان نگهداری و سرپرستی از کودک
۳_نداشتن بیماری های واگیردار
۴_ مسلمان بودن : در صورتی که یکی از والدین غیرمسلمان باشد یا غیر مسلمان شود حضانت طفل به ولی مسلمان واگذار می شود .

طبق ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی موارد ذیل موجب سلب حضانت فرزند می شود:

• اعتیاد زیان آور به الکل ، مواد مخدر و قمار.
•  اشتهار به فساد اخلافی.
• داشتن بیماری های روانی_اخلاقی با تشخیص پزشک قانونی.
• وادار کردن طفل به مفاسد ضد اخلاقی، فحشا ، تکدی گری.
•  ضرب و جرح خارج از حد متعارف.

رابطه سلب حضانت از مادر با ازدواج مجدد وی :

همان گونه که در مطالب بالا گفته شد حضانت فرزندان چه دختر و چه پسر تا سن هفت سالگی برعهده مادر است و پس از آن حضانت دختر تا نه سال تمام قمری و پسر تا پانزده سال تمام قمری برعهده پدر است و پس از آن فرزندان می توانند خودشان انتخاب کنند با پدر و یا مادر زندگی کنند.
اما در صورتی که کودکان قبل از سن هفت سالگی باشند و مشخص شود که مادر به جنون، اعتیاد، فساد اخلاقی دچار شده و یا حتی اگر ازدواج مجدد داشته باشد حضانت فرزندان از وی سلب می شود.

نحوه شروع دعوای سلب حضانت فرزند از مادر :

در ابتدا باید دادخواست سلب حضانت از مادر را به دادگاه ارائه داد در این دادخواست بایستی ذکر شود به چه دلیل تقاضای سلب حضانت از مادر ارائه گردیده است.
دلایل سلب حضانت مثل اعتیاد ، بدرفتاری ، اشتهار به فساد و یا … است .
در صورتی که این موارد در دادگاه اثبات شود حضانت فرزند از مادر سلب می گردد .

هزینه های نگهداری از فرزند با چه کسانی است ؟

طبق ماده ۱۹۹۹ قانون مدنی پرداخت هزینه های زندگی فرزند به ترتیب به عهده پدر ، پدربزرگ پدری ، مادر ، مادربزرگ پدری، پدربزرگ و مادربزرگ مادری خواهد بود .
این در شرایطی است که مثلا پدر در قید حیات نباشد یا پدربزرگ پدری توانایی پرداخت هزینه های کودک را نداشته باشد بدین ترتیب به عهده افراد بعدی قرار می گیرد .

خودداری از پرداخت هزینه های زندگی فرزند :

اگر شخصی که پرداخت هزینه های زندگی فرزند به او سپرده شده است توانایی مالی داشته باشد اما از پرداخت نفقه فرزند خودداری کند جرم کیفری متوجه او خواهد بود. شخصی که حضانت فرزند را به عهده دارد میتواند به دادگاه شکایت کند و دادگاه با بررسی اموال و دارایی شخص میتواند اموال وی را به نفع فرزند مصادره کند .

میزان مبلغ پرداختی نفقه با توجه به اوضاع مالی فردی که نفقه برعهده اوست و شرایط فرزند توسط کارشناس در دادگاه مشخص می شود. پرداخت نفقه برای پسران تا ۱۸ سالگی و برای دختران تا زمان ازدواج است .
که البته این موضوع استثنائاتی هم دارد. مثلا فرزند پسر در صورتی که دارای بیماری خاص باشد و قادر به کار کردن نباشد و یا در صورتی که محصل باشد بعد از ۱۸ سالگی هم ادامه دارد.

آیا میشود با بخشیدن مهریه حضانت فرزندان را برعهده گرفت ؟

هنگام طلاق زوجین می توانند توافق کنند که به طور مثال زوجه ( زن ) با بخشیدن تمام مهریه ی خود و یا بخشی از آن حضانت فرزند را عهده دار شود.
حق حضانت در هنگام عقد نیز میتواند مشخص شود و جزو شروط ضمن عقد به حساب بیاید و مادر صاحب حضانت فرزندان باشد در این صورت فقط با اثبات عدم صلاحیت مادر میتوان حق حضانت را از وی سلب نمود و ازدواج مجدد وی هم نمیتواند مانع حق حضانت مادر باشد.