ارث و اقدامات لازم برای مطالبه ارث

وراثت رابطه ای است که براساس حکم قانون مشخص می شود و نه براساس قراردادهای بین اشخاص و همچنین نحوه تقسیم ارث باید همان گونه باشد که قانون مشخص کرده است و وراث خود نمی توانند دخل و تصرفی در تعیین اموال داشته باشند.

برای دریافت مشاوره در امور انحصار وراثت و ارث به صورت حضوری، تلفنی و یا آنلاین با وکیل باتجربه و کاردان در این زمینه با شماره تلفن های 02188931969 ، 02188943662 و کسب راهنمایی بیشتر با ما درتماس با ما باشید. 

اولين قدم در تقسيم ارث توجه به وصيت نامه است

وصیت نامه : وصیت نامه اولین و مهم ترین موردی است که در تقسیم ارث به آن توجه می شود. طبق مواد 276 و 299 قانون امور حسبی وصیت نامه در دو حالت تنظیم می شود عادی و غیر عادی.

انواع وصیت نامه

عادی : حالتی است که شخص زمانی که در قید حیات است به دفتر اسناد مراجعه می کند و یک وصیت نامه رسمی تنظیم می کند.
غیرعادی : برای زمانی است که مثلا اشخاص در جنگ یا شرایطی باشند که نتوانند به دفتر اسناد مراجعه کنند و آن را ثبت کنند. در چنین شرایطی شخص باید در حضور دو شاهد وصیت خود را به صورت شفاهی اعلام کند البته این شرایط فقط تا یک ماه دوام دارد و در صورت رفع شرایط اضطرار باید آن را به صورت عادی بنویسد.

نگارش وصیت نامه به دو گونه است :

وصیت خودنوشت : یعنی شخصی که می خواهد وصیت کند با دست خط خودش وصیتش را روی کاغذ می نویسد. در چنین شرایطی شخصی که به نفع او وصیت شده است باید خودش ثابت کند که دست خط متعلق به شخصی که وصیت کرده است. به همین دلیل این نوع وصیت مشکلاتی را به وجود خواهد آورد.
وصیت نامه رسمی : هنگامی است که شخص به یک دفترخانه مراجعه میکند و وصیت خود را به صورت تایپ شده تنظیم میکند. این نوع وصیت نامه از همه راه ها مطمئن تر و بهتر است.

چه کسانی از شخص متوفی ارث می برند ؟

طبق ماده 862 قانون مدنی اشخاصی که ارث می برند به شرح ذیل مشخص شده اند:

طبقه اول: پدر و مادر ، اولاد اولاد اولاد ( نوه )

• درجه اول : پدر و مادر و اولاد متوفی
• درجه دوم :اولاد اولاد ( نوه ها )
• درجه سوم : اولاد اولاد اولاد ( نبیره ها )

طبقه دوم : پدر و مادربزرگ و برادر و خواهر و اولاد آن ها

• درجه اول : عمو و عمه و خاله و دایی
• درجه دوم : اولاد عمو و عمه و خاله و دایی
• درجه سوم : عمو و عمه و خاله و دایی پدر و مادر
• درجه چهارم : فرزندان عمو و عمه و خاله و دایی پدر و مادر

طبق ماده 863 قانون مدنی افراد طبقات بعدی در صورتی ارث می برند که از افراد طبقه اول کسی نباشد.

ارث به چه کسانی تعلق نمی گیرد ؟

در صورتی که تاریخ و زمان دقیق فوت افرادی که از یکدیگر ارث می برند مشخص نباشد. به دلیل اینکه نمی توان فهمید کدام یک زودتر فوت کرده اند از یکدیگر ارث نمی برند.

موانع ارث کدام اند ؟

• لعان :در صورتی که یک شخصی منکر رابطه پدر و فرزندی شود یعنی بگوید که فرزندش متعلق به وی نیست و همسرش را به زنا محکوم کند در این صورت زن و شوهر از یکدیگر و پدر و فرزند نیز از هم ارث نمی برند.
• کفر : در صورتی که شخص فوت شده مسلمان باشد و وارثان وی کافر باشند از میت ارث نمی برند.
  در صورتی که میت کافر بوده باشد و فقط یک وارث مسلمان داشته باشد و بقیه وارثان وی کافر باشند ، وارثان کافر از وی ارث نمی برند .
• طفل متولد از زنا :در صورتی که فرزندی از طریق رابطه نامشروع متولد شود این طفل از پدر و مادر و اقوام آنان ارث نمی برد .
• بردگی : برده بودن یکی از موانع ارث بردن است مگر اینکه متوفی وراث دیگری نداشته باشد و فقط همان برده باشد. در چنین شرایطی از ماترک باقی مانده از متوفی برده را آزاد می کنند و سپس مابقی ماترک باقی مانده از میت را به او می دهند.
• قتل : طبق ماده 451 قانون مجازات اسلامی در صورتی که قاتل از ورثه مقتول باشد و به صورت عمد باعث قتل شده باشد، از ورثه مقتول ارث نمی برد اما اگر این قتل به صورت غیرعمد باشد قاتل فقط از مبلغ دیه ارث نمی برد.

زن و مرد هر کدام چقدر پس از مرگ همسر ارث می برند؟

ارث زن :

طبق ماده 861 قانون مدنی زن بنا به دو جهت ارث میبرد:

1- رابطه نسبیت

2- رابطه سببیت

زن بعد از اینکه به عقد مرد درآمد رابطه سببیت برقرار شده است و ارث می برد اما طبق ماده 864 قانون مدنی یکی از دلایل ارث بردن زنده بودن طرف بعد از فوت دیگری است یعنی در صورتی که زن فوت شده باشد دیگر ارثی از شوهرش نمی برد و به همین تبع ارث زن فوت شده به فرزندان منتقل نمی شود.
زن به دلیل رابطه سببیت یک چهارم یا یک هشتم از اموال مرد را به ارث می برد .
طبق ماده 946قانون مدنی زن یک هشتم از اموال منقول و یک هشتم از اموال غیرمنقول ارث می برد و در صورتی که زوجه فرزندی از زوج نداشته باشد یک چهارم از کلیه اموال ارث میبرد .
همان طور که از ماده 940 قانون مدنی برمی آید زن فقط در صورت ازدواج دائم از اموال شوهرش ارث می برد و در صورت ازدواج موقت جز مهریه حق و حقوقی برای زن وجود ندارد.

چگونه در طلاق زن از شوهرش ارث می برد ؟

در صورتی که طلاق رجعی باشد و شوهر در زمان عده زن فوت کند ، زن از شوهرش ارث می برد ولی اگر فوت شوهر بعد از اتمام عده باشد دیگر زن ارثی نمی برد و حتی اگر طلاق بائن باشد زن از مرد هیچ ارثی نمی برد.

ارث مرد :

در صورتی که زن فوت کند و فرزندی نداشته باشد شوهر نصف اموال زن را به ارث می برد و در صورتی که زن وراث دیگری مثل پدر و مادر و فرزند نداشته باشد بقیه ی اموال زن نیز برای شوهرش است اما در صورت وجود اولاد یا اولاد اولاد شوهر یک چهارم از اموال زن را به ارث میبرد.

مواردی که زن و شوهر از یکدیگر ارث نمی برند :

1-در نکاح موقت
2-در صورتی که یکی از زوجین مسلمان و دیگری کافر باشد.
3-در صورتی که هر یک از زن و شوهر دیگری را به قتل رسانده باشد.
4- در صورتی که زوجین به یکدیگر نسبت لعان داده باشند. (انکار فرزند از همسر خویش)
5- طبق ماده 945 قانون مدنی در صورتی که مردی در حال مرض زنی را عقد کند و قبل از نزدیکی بمیرد زن از او ارث نمی برد اما اگر بعد از نزدیکی و یا اثبات آن مرض بمیرد زن از او ارث می برد.

سهم فرزندان از پدر و مادر :

در صورتی که زن متوفی شده باشد و وارثان دیگری در ردیف اول نداشته باشد در صورتی که فرزندان وی همه دختر باشند و یا همه پسر باشند ماترک وی به طور مساوی بین آن ها تقسیم می شود و در صورتی که فرزند دختر و پسر با هم باشند ما ترک وی به گونه ای تقسیم می شود که پسر دو برابر دختر سهم می برد.

ماليات بر ارث چگونه مشخص مى شود ؟

ابتدا وراث بايد ليستى از تمام اموال منقول و غير منقول به اداره دارايى تحويل بدهند. اموال منقول دو درصد و اموال غير منقول شامل پنج درصد ماليات مى شوند. بعد از پرداخت مبلغ ماليات اداره دارايى رسيدى تحويل ميدهد كه افراد بايد اين رسيد را براى رفتن گواهى انحصار وراثت در اختيار داشته باشند.

چگونگی انحصار وراثت :

گواهی انحصار وراثت، گواهی است که توسط شورای حل اختلاف آخرین محل اقامتگاه متوفی صادر می شود و در آن میزان سهم الارث وراث مشخص می شود. وراث و یا هر شخصی که از متوفی ارث می برد، بدون داشتن این گواهی نمی تواند نسبت به اموال منقول و یا غیرمنقول متوفی دسترسی پیدا کند.

اقدامات لازم براى مطالبه ارث :

در ابتدا براى مطالبه ارث بايد مشخص شود ميزان اموال باقى مانده از متوفى و كسانى كه از او ارث ميبرند چقدر است؟
در اين خصوص شوراى حل اختلاف گواهى حصر وراثت صادر ميكند و به وراث ميدهد.
در آگهى هاى حصر وراثت از وراث خواسته مى شود هر كس وصيت نامه اى از متوفى دارد و يا اينكه خود را ذى نفع ميداند به محل شورا مراجعه كند.

مدارک لازم جهت انحصار وراثت :

1- استشهادیه محضری
2- شناسنامه متوفی
3- عقدنامه یا رونوشت
4- شناسنامه وراث
5- وصیت نامه رسمی شخص فوت شده